De toestand rond de eikenprocessierupsen in Nederland doet me denken aan een voorval twee jaar geleden in Vrbas (die naam gewoon een paar keer hardop oefenen).

Op een bijzonder warme augustusavond waren we in de Vojvodina, de graanschuur van Servië. Goudgele velden strekten zich uit op wat de Pannonische vlakte heet. Groen en vruchtbaar. We […]

‘U bent zo lang,’ merkte ze op en hield haar hoofd schuin.
‘Nou,’ zei ik grinnikend, ‘de schoenen maken me nog een paar meter langer, maar inderdaad, ik ben lang.’
De koningin keek naar beneden naar de zwarte schoenen van Jimmy Choo die ik droeg. Ze schudde het hoofd.
‘Die schoenen zitten […]

Lilach is aan zet. Ze gooit vier en schuift haar kartonnen verkenner over het bord. Ze plant hem ver in het veld van haar tegenstander. Vader krabt achter zijn linkeroor en veegt langs zijn neus. Er plakken schilfertjes huid onder zijn nagels. ‘Een bom,’ zegt hij.
Lilach haalt haar verkenner weg. Vader gooit twee […]

Een wit bord met zwarte letters langs de Autobahn: KZ-Gedenkstätte Neuengamme. Onopvallend, maar zeer pregnant. Tweede Wereldoorlog: concentratiekampen, werkkampen, strafkampen en dodenkampen. Endlösung. Dit alles bundelt zich in Neuengamme.

Veel groter, omvangrijker dan ik me had voorgesteld is Neuengamme, hier op de Jean-Dolidier-Weg 75, ten zuiden van Hamburg, op het platteland. Een zonovergoten dag, […]

Het staat er zwart op wit: in het boekje ‘Schwerin an einem Tag. Ein Stadrundgang‘ wordt de Nederlandse prins Hendrik ‘ein rechter Schluckspecht’ genoemd. 

De Schluckspecht in bovengenoemd gidsje wordt in verband gebracht met een hotel in Schwerin. En Schwerin is de plaats waar prins Hendrik opgroeide. De hoofdstad van Mecklenburg-Vorpommern. De gemaal van koningin […]

Een land leer je het best kennen door een bezoek te brengen aan het ziekenhuis en het kerkhof. Hoe gaat een cultuur om met zieken en degenen die niet meer hier zijn? Zelf voeg ik er nog wat aan toe: ga naar een kerkdienst in het land waar je bent en proef de geesten.

Gisteren […]

Het overkomt me als ik een (eeuwenoude) kerk binnenstap. Ik word meteen gegijzeld door iets wat je sacraliteit kunt noemen. De stilte of de toets van het orgel versterken dit gevoel. Monumentale kerkgebouwen hebben vanouds een monopolie op sacraliteit. Maar je ziet overal dat ze dat monopolie moeten opgeven, omdat het onderhoud van deze kathedralen […]

Nog een jaar en dan leven de inwoners van het voormalige Oost-Duitsland al weer dertig jaar in gezamenlijk verband. ‘Voor ons, jongeren, is de grens tussen de BRD en de DDR vervaagd’, zegt een jonge ober, die overigens wel vindt dat elke Duitser weet moet hebben van de geschiedenis en de herinnering. En dat kan, […]

Het centrum van Ratzeburg ligt op een eiland in de Ratzeburger See, dat door drie dammen is verbonden met het vasteland. Hier staat de Dom, een imposant bouwwerk in rood baksteen, vierkante toren. Op zondagochtend hangt hier een serene ‘oude’ stilte op de kasseien en in en rond de grote hoekige huizen. De grens met […]

De term Mannschaften staat, als ik me niet vergis, voor de Duitse voetballers die vandaag tegen de Zweden moeten strijden en die nog zullen winnen ook, in de laatste minuut. Overal prijken vlaggen in tuinen, op auto’s en aan huizen en in winkels wordt kleding aangeboden met Mannschaftenkorting.

Dat zie ik als ik Lübeck binnen […]